ŞARJ OPERATÖRÜ

Elektrikli araçlar, enerji sektörüne kurulu kapasitenin daha verimli kullanımına yardım ederek teknik ve finansal açıdan önemli faydalar sağlayacaktır. Enerji kapasitesinin verimli kullanımını, tüm araçların (depo ünitelerinin)toplamı ile devasa büyüklükte bir depo sağlayarak ve bu depoyu enerjinin az kullanıldığı zamanlarda doldurarak sağlayacaktır.

Günümüzde, elektrikli arabaların yaygınlaşmasının yavaş olması ile ilgili üzerinde konuşulacak birçok konu olmakla beraber, bunların en önemlilerinden biri araçların nasıl şarj edileceğidir.

Pratik yöntemler kullanıcıların kendi tesislerine ait kapasiteleri kullanmaları dışında yaygın değildir. Fakat pratik olarak herkesin kolayca şarja ulaşması durumunda ne olacaktır?

Günümüzde açıklanan raporlara göre, Türkiye’de binli adetlerde olan elektrikli arabaları şarj etmek teknik bir sorun yaratmamaktadır. On binler civarında olduğunda da bazı istisnalar dışında önemli sorun olmayacaktır; fakat sayılar yüzbinler veya milyonlar olduğunda bu konunun uygulamalar ile desteklenmesi gerekmektedir.

Elektrikli arabalar büyük bir güç kapasitesine sahip oldukları için, şarj olurken aşağı yukarı bir evinki kadar kurulu güce ihtiyaçları bulunmaktadır. Peki ya hızlı şarj etmek istersek? Ne kadar hızlandırmak istersek, o kadar güç artışı gerekecektir. Bunun için ülkemizde satışta olan Renault ZOE modelini incelersek, ev tipi şarj sistemleri ile (3 kW) 20 saatte normal şarj, sanayi tipi 3 faz bağlantı ile (22 kW) 1 saatte şarj etmek mümkün olmaktadır. Hızlı şarj için 1 araç başına bir site bloğu kadar güç ihtiyacı bulunmaktadır.

Öncelikle kısıtlı diyeceğimiz tarafı incelersek; 20 daireli bir apartman örneğinden gidelim. Garajında 5 adet elektrikli araba olursa ne olur? Tüm araçları şarj etmek mümkün müdür? Elektrik kullanımındaki eş zamanlılık faktörü ve şarj zamanı göz önünde bulundurarak hepsini normal şarj etmek mümkün olabilecektir. Fakat 5 araba da aynı zamanda hızlı şarj isterse ya bazı evlerin kullanımdan çıkması gerekir ya da ana sigortadan enerji arzında sorun yaşanabilir. Peki, durumu daha da ileri götürelim 20 elektrikli araba olur ve hepsi şarj etmek isterse ne olur? Bu durumda normal şarjı bile eş zamanlı yapmak mümkün olmayacaktır.

Bu noktada, hem enerji şirketlerine hem de kullanıcılara iş düşmektedir. Yerel şebeke kapasitesini bir anda hızla artırmak mümkün olamayacağı için, mevcutta bulunan imkânların optimum kullanımı çözümün bir parçası olabilecektir. Enerji değerleri, hem aynı trafo bölgesindeki binalar arasında, hem de bina içinde, boştaki kapasitenin uygun zamanda kullanımı için analiz edilmelidir. Buna ek olarak, araçlardan enerjiyi geri satmak da, şebekeye kapasite sağlanması ve kullanıcıya finansal kazanım anlamına gelebilecektir.

Elektrikli aracı olan veya almayı planlayan kişilerin müstakil evi olmaması durumunda (günümüzde genel ev tipi de müstakil olmayanlardır) site otoparkında aracını şarj edecek kendisine ait bir şarj istasyonu da kuramamakta ve aracını şarj edememektedir. Mevcutta bulunan şarj şirketlerinin de site içine kendilerine ait cihazları koymaları durumunda araç başına birkaç ev kurulu gücüne denk gelen güçlerde enerji talebinde bulunarak elektrik şebekesinden kapasite istemesi gerekmektedir. Ayrıca kendisine ait güneş panelleri gibi enerji üretim kaynakları da başkasına ait şarj cihazları olması durumunda kullanamayacaktır. Site yönetimlerinin bu cihazları koyması durumunda ise site yönetimi ile daire sahipleri arasında işlemlerin nasıl bedelleri yansıtacağı ve rezervasyon yönetiminin nasıl yapılacağı kısmı sağlanmamaktadır. Bizim önerdiğimiz çözümde site yönetimine kendi enerjisini kullanarak ev sahiplerinin araçlarını şarj etmesine altyapı sağlayacaktır.

Ortak alan yöneticileri ve dolaylı olarak da kullanıcılar kendi mevcut enerji kapasitesi içinde sistemimizin sağladığı algoritmalar ile ucuz enerji zamanlarını bulacak ve maliyetlerini düşüreceklerdir. 2022-2023 yıllarında pazarda oluşması beklenen elektrikli araç artışı ile bu istasyonlarda rezervasyon ile veya belirlenen bir sıralama ile işlem yapmak gerekecektir. Şarj işlemi çok yüksek güç kullanılarak 20 dakika olabildiği gibi, düşük güçlerde 10 saatlere kadar olabilmektedir. Hızlı şarj etme yavaş şarj etme ve sıralama yapılması işlemlerinin en can alıcı noktası da kimin hangi fiyat aralığına girmesi gibi kurallardır, bu tür kompleks paylaşım işinin de uygulama ile çözülmesi sağlanacaktır. Ek bir fayda da site ve benzeri yerlerin günümüzde kolay edinilen kendi güneş panelleri gibi enerji üretim kaynakları olması durumunda bu çok değişken kaynakları da tam verimiyle kullanması için bu sistemin yardımcı olmasıdır. Kullanıcılar kendi yaşam alanında gece şarj etmesi ile gece enerji bedellerinin daha düşük olması nedeniyle daha ucuza şarj imkânı bulur. Şu anda sağlanan en basit tarife ile bile bu bedel gündüz 2 ila 4 kat olabilmektedir. Bu araçların yaygınlaşması ile enerji alım saatlerinin daha geniş zamana yayılması ve alternatif tarifelerin çıkması da daha da fazla avantaj sağlayacaktır. Buradaki bir ek fayda da enerji bedellerinin yüksek olduğu zamanlarda aracın bataryalarındaki enerjiyi şebekeye geri satarak kar etmesi olacaktır.